Najčešći simptomi upale pluća. Unastavku teksta pročitajte detaljno. Kašalj, temperatura i malaksalost najčešće nas ne zabrinjavaju previše. Mnogi ih pripisuju sezonskoj gripi ili prehladi, popiju čaj, odmore dan-dva i nastave sa svakodnevnim obavezama. Ipak, upravo takvi “bezazleni” simptomi ponekad mogu biti početak nečeg znatno ozbiljnijeg – obostrane upale pluća, stanja koje, ako se na vrijeme ne prepozna i ne liječi, može postati opasno po život.
Ljekari sve češće upozoravaju da se pacijenti javljaju tek kada bolest već uzme maha. Ključ je u ranom prepoznavanju simptoma i pravovremenom reagovanju – jer prvi znakovi mogu biti suptilni, ali i vrlo upozoravajući.
-
Šta zapravo znači “obostrana upala pluća”?
Obostrana upala pluća ili bilateralna pneumonija označava infekciju koja zahvata oba plućna krila. Dok se kod klasične upale pluća (jednostrane) upalni proces ograničava na jedan dio plućnog tkiva, kod obostrane je situacija ozbiljnija jer oba pluća istovremeno gube kapacitet da pravilno obavljaju svoju osnovnu funkciju – razmjenu kiseonika i ugljen-dioksida.
Uzročnici mogu biti različiti: bakterije, virusi, pa čak i gljivice, ali najčešće su to bakterije poput Streptococcus pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae ili Haemophilus influenzae. Kod virusnih infekcija, poput onih izazvanih gripom ili koronavirusom, obostrana upala pluća može se razviti kao komplikacija već postojeće infekcije.
-
Prvi znak koji ne smijete ignorisati
Najraniji i najkarakterističniji simptom obostrane upale pluća je kratak dah koji se javlja i pri najmanjem naporu. Dok se kod obične prehlade disanje ne mijenja značajno, kod upale pluća pluća počinju gubiti sposobnost da apsorbuju dovoljno kiseonika. Osoba osjeća kao da “ne može udahnuti do kraja”, a svaki pokušaj dubljeg disanja izaziva nelagodu ili bol u grudima.
Upravo taj osjećaj nedostatka vazduha često je prvi ozbiljan signal koji mnogi previdje. Mnogi misle da je riječ o iscrpljenosti ili anksioznosti, i ne obraćaju se ljekaru, što može biti kobna greška.
-
Ostali simptomi koji upućuju na obostranu upalu pluća
Pored otežanog disanja, postoji čitav niz drugih simptoma koji se mogu pojaviti, a njihov intenzitet zavisi od uzročnika, opšteg zdravstvenog stanja i starosti pacijenta. Najčešće se javljaju:
- Visoka temperatura i groznica – temperatura često prelazi 38,5°C i teško se snižava bez terapije.
- Uporan, suh ili produktivan kašalj – u početku može biti blag, ali brzo prelazi u naporne napade kašlja, ponekad s iskašljavanjem gustog, žućkastog ili čak krvavog sekreta.
- Bol u grudima – posebno prilikom dubokog udisaja ili kašlja. Bol može biti tup, ali i oštar, poput probadanja.
- Ubrzan puls i disanje – tijelo pokušava nadoknaditi manjak kiseonika.
- Opšta slabost, umor i znojenje – organizam troši mnogo energije boreći se s infekcijom.
- Plavičaste usne ili vrhovi prstiju – znak da kiseonik ne dopire dovoljno do tkiva.
Kod starijih osoba i hroničnih bolesnika simptomi mogu biti blaži, ali opasniji jer bolest napreduje neprimjetno. Kod djece se često javljaju ubrzano disanje, razdražljivost i odbijanje hrane.
-
Zašto je obostrana upala pluća toliko rizična
Problem s ovom vrstom upale pluća je što istovremeno zahvata veliki dio plućnog tkiva. Kada su oba pluća “zagušena” upalom, kiseonik teško dolazi do krvi, a to dovodi do hipoksije – stanja koje može oštetiti vitalne organe.
Zbog toga obostrana upala pluća često zahtijeva hospitalizaciju, a u težim slučajevima i kiseoničku terapiju ili mehaničku ventilaciju. Posebno su ugrožene starije osobe, dijabetičari, hronični plućni bolesnici i pacijenti sa slabim imunološkim sistemom.
-
Kako se postavlja dijagnoza
Ljekar najčešće već nakon osnovnog pregleda i auskultacije (slušanja pluća stetoskopom) može posumnjati na upalu. Za potvrdu dijagnoze obično se radi rendgenski snimak pluća, koji pokazuje karakteristična zamućenja u oba plućna krila.
U nekim slučajevima potrebna je i laboratorijska analiza krvi (povišeni leukociti i CRP), kao i mikrobiološki testovi da bi se otkrio tačan uzročnik infekcije. To omogućava da se terapija prilagodi i da se izbjegne nepotrebno korištenje antibiotika ako se radi o virusnoj upali.
-
Liječenje i oporavak
Kod bakterijske upale pluća propisuju se antibiotici širokog spektra, uz mirovanje, unos tečnosti i redovnu kontrolu. Virusne infekcije zahtijevaju simptomatsko liječenje, a kod težih slučajeva – podršku disanju.
Oporavak može trajati i nekoliko sedmica, čak i kada simptomi nestanu. Umor, slabost i povremeni kašalj često potraju duže, što je znak da se pluća još oporavljaju.
-
Prevencija – najbolja zaštita
Najefikasniji način da se izbjegne obostrana upala pluća je jačanje imuniteta i pravovremeno liječenje svake respiratorne infekcije. Preporučuje se vakcinacija protiv gripe i pneumokoka, naročito starijim osobama i hroničnim bolesnicima.
Redovno pranje ruku, izbjegavanje kontakta s oboljelima i dovoljno sna takođe su jednostavne, ali ključne mjere koje mogu spriječiti ozbiljne komplikacije.
